آنچه امروز بعنوان قلمزنی شناخته میشود و مصنوعات فراوانی اعم از مس و برنج بوسیله آن‌تزئین میگردد در ایران دارای سابقه ای بسیار طولانی است. از آثار فلزی دوره هخامنش نمونه‌های بسیاری بدست نیامده تا دور نمای رواج این هنر در‌آن دوران را مشاهده کنیم ولی مجموعه ظرفها و بشقابهای نقره و طلای عصر ساسانی که بدست استادان ایرانی قلم خورده است و سلاطین این سلسله را در بزم یا رزم و شکار نشان میدهد و در موزه ارمیتاژ شهر لنینگراد نگاهداری میشود رواج صنعت قلمزنی را در آن عصر تایید میکند. در دوران اسلامی تاریخ ایران صنعت قلمزنی رواج فوق العاده داشته است و شاهد بر این‌‌مطلب مجموعه ابریقهای برنزی و آثار زیبای فلزی از نوع بخوردان و ظرفهای آبخوری است که بشکل حیوانات و پرندگان ساخته شده و بیشتر آنها در خراسان و همدان و ری و سمرقند بدست آمده است.قلمزنی یعنی ایجاد نقش بر روی فلز ، برای چنین عملی باید طرحی ترسیم و تهیه گردد و بعد از آن طرح بر روی فلز پیاده و قلمزنی می شود پس به این نتیجه می رسیم كه اگر طرح اصلی در كار نباشد نمی توان آن را پیاده نمود. شیوه کار قلمزنان چنین است که ابتدا داخل ظرف ساخته شده ای را که قرار است قلمزنی بر‌روی آن انجام شود از قیر پر میکنند تا هم ضربات چکش باعث اعوجاج فلز نگردد و هم صدای ناشی از کار کردن با قلم و چکش کاهش یابد. سپس صنعتگر با بهره گیری از پرگار و الگوهایی که قبلا بر روی کاغذ ترسیم گردیده نقش مورد نظر را بر روی فلز منتقل نموده و پس از آن خط‌وط اصلی و مهم را قلم زده و بعد از پایان قلمزنی خط‌وط اصلی به انجام ریزه کاری‌ها و حک خط‌وط ظریف‌تر میپردازد. در پایان محصول ساخته شده را حرارت داده و قیر را از آن جدا نموده و بوسیله روغن جلا و‌روغن کرچک به جلا دادن آن می‌پردازند. طرحهای مورد استفاده قلمزنان بیشتر ذهنی است و ندرتا طرحهایی از کتب قدیمی یا مینیاتورهای ایرانی مورد استفاده شان قرار میگیرد. بعضی از کارگاهها صرفا به ساخت محصولات مسی و برنجی مشغول هستند و در مقابل‌‌کارگاههای دیگری فقط کار قلمزنی بر روی این فلزات را انجام میدهند و دسته سوم کارگاههای هستند که هر دو کار را انجام میدهند .
نبرد جلال الدین خوارزمشاه با مغول. کاری از مجید علیزاده
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر